بررسی سیر تاریخی راههای اثبات امام برای شیعیان تا قرن هفت هجری

مباحث مربوط به امامت در تاریخ تشیع بسیار مهم هستند و ادله مربوط به آن یک سیر تطوری را طی کرده اند و در این تحقیق نیز این مساله بررسی شد و مشخص گشت که یکی از عواملی که در تطور تاریخی امامت و ادله مربوط به آن تاثیر زیادی داشت ، دگرگونی شرایط سیاسی بود و عامل دیگر نیز مقتضیات زمانی و طرح شبهات از سوی فرق اسلامی بود که متکلمان شیعه امامیه به آنها در هر دوره پاسخ می دادند و با مناظراتی که این متکلمان با سایر فرق اسلامی داشتند باعث پختگی مطالب و تطور و تکامل این مباحث می شدند، یکی از این ادله ای که یک سیر تطور را در تاریخ امامیه طی کرد قاعده لطف است که در دوره شیخ مفید معتزلیان ادعا داشتند که امامیه این قاعده را از آنها اقتباس کرده اند ولی متکلمان امامیه خلاف آن را ثابت کردند با احادیثی که مطرح گشت برای مخاطبان مشخص گشت که علی (ع) به جانشینی پیامبر سزاوار تر از دیگران بود و برتری ایشان اثبات گشت و در زمینه استناد به حدیث غدیر هم متکلمان در هر دوره ای (تا قرن هفتم) به این حدیث (واقعه تاریخی ) استناد میکرده و به دلایل خود درباره اثبات امامت امام علی (ع) میپرداختند که در این زمینه بنابر شبهاتی که دیگر عالمان از سایر فرق مطرح میکردند به تطور دلایل میپرداختند و بیشترین اختلافات هم بر سر تبیین کلمات این حدیث بو د که کلمه مولی را مخصوصا هر کدام به گونه ای تفسیر میکردند، در زمینه مباحث مربوط به غیبت هم بنا به مقتضیات زمان و شبهات مطرح در این مورد متکلمان به رفع شبهات پرداخته و باعث تطور مسائل مربوط به غیبت شدند.